ไม้เลื้อย |  Flame lily, Climbing lily, Turk's cap, Superb lily, Gloriosa lily

First slide
QR-CODE

ชื่อวิทยาศาสตร์

Gloriosa superba L.

ชื่อสามัญ

Flame lily, Climbing lily, Turk's cap, Superb lily, Gloriosa lily

ชื่ออื่น

ก้ามปู (ชัยนาท); คมขวาน, บ้องขวาน, หัวขวาน (ชลบุรี); ดาวดึงส์, ว่านก้ามปู (ภาคกลาง); พันมหา (นครราชสีมา); มะขาโก้ง (ภาคเหนือ); หมอยหีย่า (อุดรธานี)

วงค์ หมวดหมู่

ยังไม่จัดหมวด

ประเภทพันธ์ไม้

ไม้เลื้อย

ชนิดของลำต้น

ลำต้นเหนือดิน

สภาพทางนิเวศน์

การขยายพันธ์

แยกเหง้าและเพาะเมล็ด แต่การเพาะเมล็ดต้องใช้เวลานานในการให้ดอกและผล จึงไม่นิยมมากนัก

การจัดเรียงตัวของใบ

เรียงเป็นวงรอบ

รูปร่างของใบ

รูปใบหอก

แบ่งชนิดของผล

ผลรวม

ประเภทของดอก

ดอกเดียว

ประเภทของดอก

ดอกเดียว

ประเภทของเปลือก

ไม่มี

ลักษณะของใบ

ใบเป็นใบเดี่ยวเรียงสลับหรือเรียงเป็นวงรอบข้อ 1-3 ใบ ใบคล้ายรูปหอกยาวประมาณ 5-15 เซนติเมตร ปลายใบแหลมงอเป็นมือเกาะไม่มีก้าน ส่วนลักษณะของผลดองดึงจะเป็นรูปขอบขนาน ยาวประมาณ 5-10 เซนติเมตร แตกตามรอยประสาน มีเมล็ดกลม ๆ สีแดงส้มจำนวนมาก

ลักษณะของใบ

ใบเป็นใบเดี่ยวเรียงสลับหรือเรียงเป็นวงรอบข้อ 1-3 ใบ ใบคล้ายรูปหอกยาวประมาณ 5-15 เซนติเมตร ปลายใบแหลมงอเป็นมือเกาะไม่มีก้าน ส่วนลักษณะของผลดองดึงจะเป็นรูปขอบขนาน ยาวประมาณ 5-10 เซนติเมตร แตกตามรอยประสาน มีเมล็ดกลม ๆ สีแดงส้มจำนวนมาก

ลักษณะของผล

ผล เป็นฝัก แห้งแตกได้ รูปกระสวย ปลายผลแหลม ขนาดกว้าง 2.5-3 เซนติเมตร ยาว 6-8 เซนติเมตร ผิวเรียบ มักมีสันตื้นๆ มี 3 พู เมล็ดกลมสีส้มแกมน้ำตาล จำนวนมาก พบตามป่าดงดิบเขาชื้น ที่รกร้างว่างเปล่าที่มีความชุ่มชื้นสูง

ลักษณะของดอก

จะเป็นดอกเดี่ยวออกตามซอกใบ ดอกด้านบนมีสีแดง ด้านล่างมีสีเหลือง (หรือจะเป็นสีเหลืองซีดอมเขียวหรือเป็นสีแดงทั้งดอกก็ได้) ดอกใหญ่ยาวประมาณ 6-10 เซนติเมตร ก้านดอกยาวประมาณ 5 เซนติเมตร มีเกสรตัวผู้ 6 อัน มีก้านยาวประมาณ 3-5 เซนติเมตร อับเรณูจะยาวประมาณ 1 เซนติเมตร ส่วนเกสรตัวเมียจะยาวประมาณ 0.3-0.7 เซนติเมตร แยกเป็น 3 แฉก ดองดึงมีสารสำคัญต่าง ๆ หลายชนิด ไม่ว่าจะเป็น Colchicine, Gloriosine, Superbine รวมไปถึงสารอัลคาลอยด์อื่น ๆ ด้วย โดยสารโคลชิซีน (Colchicine) นี้ก็มีสรรพคุณในการรักษาอาการปวดข้อได้เป็นอย่างดี และยังมีฤทธิ์ในการยับยั้งการแบ่งตัวของเซลล์ ซึ่งสามารถนำไปรักษาโรคมะเร็งได้ และสารชนิดนี้ยังทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของโครโมโซม ที่มีการนำไปใช้ผสมพันธุ์ให้กับพืชเพื่อให้ได้สายพันธุ์ใหม่

รายละเอียดของเปลือก

ไม่มี

ลักษณะของต้น

ไม้เถาล้มลุกมีความยาวได้ถึง 5 เมตร มีอายุหลายปี มีเหง้าหรือหัวอยู่ใต้ดินเป็นทรงกระบอกโค้ง

ประโยชน์

ราก หัวดองดึง แก้โรคเรื้อน คุดทะราด บาดแผล และขับผายลม รับประทานแก้ลมพรรดึก แก้เสมหะ แก้ลมจับโปง ลมเข้าข้อ (รูมาติซั่ม) หัวเข่าปวดบวมได้ดี หัวใช้ต้มรับประทานแก้ท้องขึ้นอืดเฟ้อ แก้ลมจุกเสียด ขับพยาธิ สำหรับสัตว์พาหนะ ฝนทาแก้พิษงู พิษตะขาบ แมลงป่อง ทาแก้โรคผิวหนัง มีสารเมททิลโคลซิซี แป้งที่ได้จากหัว, ราก แก้โรคหนองใน ใช้สารสะกัดสำหรับเปลี่ยนแปลงพันธุ์พืช

สถานที่พบ

ส่วนป่าวิทยาลัย